برد الکترونیکی یخچال وظیفه کنترل و هماهنگی تمام اجزای اصلی دستگاه را بر عهده دارد. هرگونه اختلال در عملکرد این قطعه می تواند باعث از کار افتادن کل سیستم سرمایش شود. در ادامه همین مقاله از مجله تعمیر با تو با علت ها و علائم خرابی این قطعه آشنا می شوید.
علائم خرابی برد یخچال
شناخت علائم خرابی برد یخچال و آگاهی از دلیل احتمالی هر مشکل، به کاربران کمک می کند تا سریع تر منشأ ایراد را تشخیص دهند. در ادامه، این علائم را به همراه علت های فنی و راه حل پیشنهادی بررسی می کنیم.
| علائم خرابی برد یخچال | علت احتمالی | راه حل پیشنهادی |
|
سوختن کامل برد یا قطع ولتاژ خروجی | بررسی برق ورودی، تست و تعویض برد در صورت نیاز |
|
نقص در آی سی تغذیه یا اتصالات داخلی برد | بررسی تغذیه برد و تعمیر تخصصی یا تعویض برد |
|
خرابی رله یا ترانزیستور کنترل کمپرسور | تست رله و قطعات برد؛ تعویض در صورت سوختگی |
|
خرابی مسیر فرمان روی برد یا قطعات معیوب | بررسی خروجی برد با مولتی متر؛ تعویض برد در صورت عدم ولتاژ |
|
اختلال در عملکرد سنسورها یا رله های برد | بررسی سنسور دما و سلامت مدار؛ تعمیر یا تعویض برد |
|
خطای برد در تحلیل داده های دمایی | کالیبراسیون یا تعویض سنسور، بررسی برد مرکزی |
|
خطا در ارتباط برد با سنسورها یا کمپرسور | مطابق کد خطا، سنسورها یا برد بررسی و تعمیر شوند |
|
سوختن قطعات یا اتصال کوتاه در برد | خاموش کردن یخچال، بررسی ظاهری برد و تعویض در صورت سوختگی |
توجه: اگر نمایشگر دیجیتال یخچال شما خاموش شده یا مرتب چشمک می زند، این موضوع می تواند نشانه ای از خرابی آی سی تغذیه برد یا قطعی در مسیر ولتاژ باشد. برای بررسی تخصصی تر این ایراد رایج، پیشنهاد می کنیم مقاله زیر را نیز مطالعه کنید:
علت روشن نشدن نمایشگر یخچال چیست؟ + بررسی دقیق و راه حل عملی
علت خرابی برد یخچال و روش های پیشگیری
برد یخچال به عنوان مرکز فرماندهی دستگاه، در صورت بروز اختلال می تواند عملکرد کلی سیستم را مختل کند. پیش از هر اقدام، بهتر است بدانید چه عواملی باعث خرابی این قطعه مهم می شوند.
نوسانات برق و ولتاژ بالا
یکی از اصلی ترین دلایل خرابی برد یخچال، نوسانات شدید یا افزایش ناگهانی ولتاژ برق است. در چنین شرایطی، ولتاژ ورودی ممکن است به طور غیرعادی بالا رود یا به طور مکرر قطع و وصل شود، که این امر به قطعات حساس برد مانند آی سی ها، ترانزیستورها و فیوز داخلی آسیب می زند. این مشکل معمولاً در مناطقی با برق ناپایدار یا هنگام استفاده همزمان از چند وسیله پرمصرف در یک مدار مشترک اتفاق می افتد.
میزان طبیعی و غیرطبیعی ولتاژ برق یخچال و تاثیرات آن بر روی دستگاه را میتوانید در جدول پایین مشاهده کنید:
| محدوده ولتاژ (ولت) | وضعیت ولتاژ | توضیحات و تاثیر روی یخچال |
| ۱۹۰ تا ۲۴۰ ولت | مناسب و ایمن | محدوده ای طبیعی و استاندارد برای کارکرد صحیح یخچال بدون آسیب به قطعات |
| ۱۸۰ تا ۱۹۰ ولت | ولتاژ کم قابل تحمل | ممکن است کمپرسور به سختی راه اندازی شود یا عملکرد ضعیف تر شود؛ بهتر است محافظ برق داشته باشد |
| ۱۶۰ تا ۱۸۰ ولت | ولتاژ پایین خطرناک | ممکن است موتور آسیب ببیند، صدای غیرعادی تولید شود یا یخچال روشن نشود |
| کمتر از ۱۶۰ ولت | بسیار خطرناک | خطر سوختن موتور، کمپرسور و برد الکترونیکی وجود دارد |
| ۲۴۰ تا ۲۵۰ ولت | ولتاژ بالا قابل تحمل | ممکن است برد یا کمپرسور داغ کند؛ استفاده از محافظ توصیه می شود |
| بیشتر از ۲۵۰ ولت | بسیار خطرناک | احتمال سوختن برد، خازن یا کمپرسور؛ حتماً باید از محافظ یا استابلایزر استفاده شود |
روش های پیشگیری:
- از محافظ برق مخصوص یخچال با قابلیت قطع خودکار و تأخیر زمانی استفاده کنید.
- یخچال را به صورت مستقیم به پریز دیواری متصل کنید و از سه راهی یا رابط بی کیفیت استفاده نکنید.
- اگر در منطقه تان نوسان برق شدید است، استفاده از ترانس یا تثبیت کننده ولتاژ پیشنهاد می شود.
- در زمان رعد و برق یا قطعی برق طولانی، یخچال را از برق بکشید.
نفوذ رطوبت و بخار به برد یخچال فریزر
رطوبت و بخار آب از عوامل مخرب برای برد الکترونیکی یخچال محسوب می شوند. در صورتی که یخچال در محیطی مرطوب قرار گیرد یا بخار حاصل از غذای داغ مستقیماً وارد فضای داخلی دستگاه شود، امکان نفوذ قطرات آب به محفظه برد وجود دارد که این موضوع می تواند منجر به سولفاته شدن مسیرها یا ایجاد اتصال کوتاه بین پایه های قطعات شود.
روش های پیشگیری:
- از قرار دادن غذاهای داغ یا بخارزا درون یخچال خودداری کنید؛ ابتدا اجازه دهید غذا خنک شود.
- درزها و قاب پنل کنترل دما را بررسی و در صورت نیاز عایق کاری کنید.
- در محیط های مرطوب، یخچال را به دیوار نچسبانید و حداقل ۱۰ سانتی متر فاصله با دیوار پشتی حفظ کنید.
- به طور دوره ای، فضای پشت یخچال را گردگیری و خشک نگه دارید.
خرابی قطعات داخلی یا کهنه شدن برد در طول زمان
برد یخچال همانند هر قطعه الکترونیکی دیگر، عمر مفیدی دارد و به مرور زمان دچار فرسودگی می شود. قطعاتی مانند خازن ها ممکن است باد کرده یا رله ها به درستی عمل نکنند و مسیرهای مسی برد نیز در اثر گرمای مداوم و فشار کاری آسیب ببینند. این نوع خرابی ها معمولاً در یخچال هایی مشاهده می شود که مدت طولانی کار کرده اند یا در گذشته به صورت غیر اصولی تعمیر شده اند.
روش های پیشگیری:
- هر ۶ تا ۱۲ ماه، یخچال را یک بار خاموش کرده و سیستم را ریست کنید تا فشار مداوم از روی برد برداشته شود.
- از سرویس دوره ای برد یخچال توسط تعمیرکار متخصص استفاده کنید تا قطعات مستهلک شناسایی و تعویض شوند.
- در صورت مشاهده عملکرد غیر عادی مانند چشمک زدن صفحه دیجیتال یا صدای کلیک پشت یخچال، سریعاً بررسی تخصصی انجام دهید.
- هنگام تعویض برد، حتماً از برد اورجینال یا مورد تایید شرکت سازنده استفاده کنید.
محل قرارگیری برد یخچال کجا است؟
1. پشت یخچال (بیرون دستگاه) – رایج ترین محل
در بسیاری از مدل های یخچال های معمولی و دو قلو، برد اصلی در پشت یخچال، داخل یک جعبه پلاستیکی یا فلزی، معمولاً در گوشه بالا یا پایین سمت چپ یا راست پشت دستگاه نصب شده است.
2. بالای یخچال – داخل قاب پنل نمایشگر یا کنترل دما
در مدل های دیجیتال، به ویژه برندهایی مانند ال جی، سامسونگ، بوش و اسنوا، برد در بالای یخچال یا پشت صفحه نمایش دیجیتال قرار دارد.
3. داخل بدنه فریزر یا پشت طبقات یخچال
در برخی مدل های ساید بای ساید یا یخچال های مدرن، برد کنترل فن یا برد دوم، پشت دیواره داخلی فریزر نصب شده است. این مدل ها معمولاً چند برد مجزا دارند.
نحوه عیب یابی و تست برد انواع یخچال فریزر
ایمنی را رعایت کنید.
- قبل از شروع، یخچال را کامل از برق جدا کنید تا از خطر برق گرفتگی و آسیب به قطعات جلوگیری شود.
دسترسی به برد
- یخچال را از دیوار فاصله دهید.
- محل برد را شناسایی کنید (پشت دستگاه، بالای کابین یا پشت نمایشگر دیجیتال).
- پوشش برد را باز کنید (معمولاً با چند پیچ چهارسو ثابت شده است).
- سیم های متصل به برد را به دقت بررسی کنید. اگر لازم است، از محل اتصالات عکس بگیرید.
بررسی ظاهری برد
- سوختگی، تغییر رنگ یا بوی سوختگی روی برد، نشانه خرابی است.
- خازن های باد کرده یا ترک خورده، فیوز سوخته یا قطعی مسیرهای مسی را بررسی کنید.
- اگر برد ظاهراً سالم است، وارد تست الکتریکی شوید.
تست ولتاژ ورودی و خروجی برد
- یخچال را دوباره به برق وصل کنید (با احتیاط کامل).
- مولتی متر را روی ولتاژ AC قرار دهید.
- ولتاژ ورودی به برد را از ترمینال ورودی (معمولاً 220 ولت) تست کنید. اگر ولتاژ ورودی وجود ندارد، مشکل از کابل برق یا دوشاخه است.
- حالا خروجی برد به کمپرسور یا فن را تست کنید. اگر ولتاژ خروجی ندارید، برد خراب است.
تست برد با مولتی متر در حالت خاموش
- اگر نمی خواهید یخچال را به برق بزنید، می توانید تست مقاومت و اتصال مسیرهای برد را در حالت خاموش انجام دهید:
- مولتی متر را روی حالت بوق یا اهم قرار دهید.
- بین پایه های رله، فیوز، و مسیرهای مشخص شده روی برد، اتصال را بررسی کنید.
- اگر مدار باز یا اتصال قطع باشد، برد معیوب است.
تست عملکرد رله و ترانس
- با مولتی متر می توانید رله برد (relay) را در حالت خاموش بررسی کنید.
- در صورت شنیدن صدای تق تق از رله ولی روشن نشدن کمپرسور، احتمال خرابی رله یا آی سی فرمان زیاد است.
اگر در تست ها متوجه شدید که برد برق ورودی دارد اما خروجی نمی دهد، یا قطعاتی مثل رله، فیوز یا آی سی خراب شده اند، برد نیاز به تعمیر تخصصی یا تعویض کامل دارد. اگر تجربه کافی ندارید، برد را از جای خود خارج کرده و به تعمیرکار معتبر بسپارید.
تفاوت برد اصلی و برد نمایشگر در یخچال چیست؟
در بسیاری از یخچال های مدرن و دیجیتال، به ویژه برندهایی مانند سامسونگ، ال جی، بوش و اسنوا، برد الکترونیکی به دو بخش مجزا تقسیم می شود: برد اصلی (Main Board) و برد نمایشگر (Display Board). شناخت تفاوت این دو، به کاربران در عیب یابی بهتر و تشخیص دقیق مشکل کمک می کند.
برد اصلی یخچال چیست وچه کاربردی دارد؟
برد اصلی وظیفه کنترل کامل اجزای اصلی مانند کمپرسور، فن، هیتر، سنسورها، رله ها و ترمیستورها را دارد. این برد معمولاً در پشت یخچال یا داخل جعبه الکترونیکی بالا یا پایین دستگاه نصب می شود. اگر برد اصلی خراب شود، عملکرد سرمایش به طور کامل مختل می شود.
برد نمایشگر یخچال چیست و چه کاربردی دارد؟
برد نمایشگر در قسمت جلویی یا بالای درب یخچال قرار دارد و وظیفه آن فقط نمایش اطلاعاتی مانند درجه دما، ارور ها، وضعیت فریزر یا فعال بودن قفل کودک است. در برخی مدل ها، دکمه های تنظیم دما یا تنظیمات نیز روی همین برد نصب شده اند.
تفاوت مهم:
- خرابی برد اصلی مستقیماً باعث از کار افتادن یخچال یا سرمایش می شود.
- خرابی برد نمایشگر فقط نمایش اطلاعات یا تنظیمات را مختل می کند و ممکن است یخچال همچنان خنک کند.
چه زمانی باید برد یخچال را تعویض کنیم؟
اگر تست های تخصصی نشان دهند که فرمان های اصلی از برد ارسال نمی شوند یا علائم خرابی مکرر مشاهده گردد، تعویض برد یخچال گزینه ای موثر برای بازگرداندن عملکرد صحیح دستگاه خواهد بود.
مواردی که تعویض برد یخچال ضروری است:
- سوختن کامل برد یا بوی سوختگی از پشت یخچال
- قطعی ولتاژ خروجی با وجود برق ورودی سالم
- خرابی چند قطعه حیاتی به صورت همزمان (رله، آی سی، فیوز و خازن)
- تعمیرهای قبلی بی نتیجه بوده یا مشکل تکرار شده است
- برد غیر اورجینال یا غیر قابل تعمیر باشد
آشنایی با علائم، دلایل رایج و روش های پیشگیری از خرابی برد، به کاربران کمک می کند تا سریع تر به منشأ مشکل پی ببرند و از هزینه های بالای تعمیر جلوگیری کنند. اگر علاقه مند هستید که این مشکلات را دقیق تر بشناسید و خودتان نیز بتوانید آن ها را عیب یابی کنید، در مجله “تعمیر با تو” می توانید به آموزش رایگان تعمیر یخچال دسترسی داشته باشید و مهارت هایی کاربردی برای نگهداری بهتر از وسایل خانگی خود به دست آورید.
سوالات متداول درباره خرابی برد یخچال
1. آیا می توان برد یخچال را در خانه تعمیر کرد؟
تعمیر برد یخچال نیاز به دانش تخصصی، ابزار دقیق و مهارت الکترونیکی دارد. توصیه می شود کاربران خانگی صرفاً بررسی ظاهری و تست ولتاژ را انجام دهند و در صورت مشاهده خرابی، تعمیر تخصصی را به تکنسین بسپارند.
2. آیا ریست کردن یخچال می تواند مشکل برد را حل کند؟
در برخی موارد نادر که برد دچار اختلال موقتی شده، خاموش کردن یخچال برای چند دقیقه و اتصال مجدد می تواند عملکرد آن را به حالت عادی برگرداند. اما در صورت تداوم مشکل، نیاز به بررسی فنی برد وجود دارد.
3. چرا بعد از تعویض برد، یخچال باز هم کار نمی کند؟
ممکن است قطعه ای دیگر مانند سنسور دما، کمپرسور، یا فن نیز دچار مشکل باشد. همچنین نصب اشتباه یا استفاده از برد ناسازگار با مدل دستگاه، از دلایل رایج کار نکردن یخچال پس از تعویض برد است.
4. برد یخچال چند سال عمر می کند؟
میانگین عمر مفید برد یخچال حدود ۷ تا ۱۰ سال است. این عدد بسته به کیفیت ساخت، شرایط محیطی، میزان استفاده و نوسانات برق می تواند کمتر یا بیشتر شود.
5. آیا استفاده از محافظ برق می تواند طول عمر برد را افزایش دهد؟
بله، استفاده از محافظ برق استاندارد با قطع خودکار و تأخیر راه اندازی، نقش مهمی در جلوگیری از آسیب دیدن برد بر اثر نوسانات برق دارد و می تواند عمر مفید آن را افزایش دهد.
دیدگاهتان را بنویسید