علت کار نکردن یخساز یخچال

کار نکردن یخساز یخچال اغلب به دلایلی مانند قطع بودن آب ورودی، خرابی شیر برقی، یخ زدگی مسیر آب یا اختلال در برد کنترل دستگاه مربوط می شود. در این مقاله از مجله تعمیر با تو، با بررسی دقیق این موارد و ارائه راه حل های مرحله به مرحله، به شما کمک می کنیم مشکل یخساز را سریع تر تشخیص داده و برطرف کنید.

چرا یخساز یخچال یخ تولید نمی کند؟

وقتی یخساز یخچال هیچ یخی تولید نمی کند، معمولاً  مشکلی در یکی از اجزای اصلی دستگاه رخ داده است.در ادامه مهمترین دلایل این مشکل را به صورت مرحله به مرحله بررسی می کنیم.

قطع بودن آب ورودی یخساز

یکی از رایج ترین دلایل کار نکردن یخساز یخچال، قطع بودن آب ورودی به آن است. اگر آب به سینی یخساز نرسد، طبیعی است که تولید یخ متوقف شود. این مشکل ممکن است به دلیل بسته بودن شیر اصلی آب، تا خوردن یا انسداد شلنگ، یا نشتی در مسیر اتفاق بیفتد.

مراحل بررسی و رفع مشکل:

1. بررسی شیر ورودی آب پشت یخچال: در پشت یخچال یک شلنگ پلاستیکی یا فلزی نازک وجود دارد که از دیوار یا شیر آب منشعب شده. مطمئن شوید این شیر باز است و شلنگ تا نخورده یا پاره نشده.
2. بررسی شلنگ آب: اگر شلنگ خم شده یا فشرده باشد، فشار آب کاهش می یابد یا به طور کامل قطع می شود. شلنگ را به آرامی صاف کنید و از نبود نشتی اطمینان حاصل کنید.
3. تست ورود آب: اگر تجهیزات دارید، می توانید با باز کردن انتهای شلنگ و قرار دادن آن در یک ظرف، بررسی کنید که هنگام باز کردن شیر، آب به خوبی جریان دارد یا نه.

غیرفعال بودن یخساز یا خاموش بودن آن

گاهی اوقات علت یخ نساختن یخساز چیزی به سادگی خاموش بودن خود یخساز است. بسیاری از یخچال ها دارای کلید یا اهرم مکانیکی برای فعال یا غیرفعال کردن یخساز هستند. در برخی مدل ها، تنظیمات یخساز در پنل دیجیتال روی درب یا داخل فریزر قرار دارد. اگر یخساز روشن نباشد، هیچ فرمانی برای آب گیری یا تخلیه یخ صادر نمی شود.

نحوه بررسی و رفع مشکل:

1. پیدا کردن کلید یا اهرم یخساز: این کلید معمولاً در کناره قالب یخساز، درون فریزر یا در بخش تنظیمات دیجیتال روی پنل یخچال قرار دارد. در مدل های مکانیکی، یک اهرم کوچک بالا یا پایین می رود (بالا = خاموش، پایین = روشن).
2. بررسی پنل دیجیتال: اگر یخچال شما دارای پنل لمسی یا الکترونیکی است، وارد منوی تنظیمات شوید و مطمئن شوید گزینه Ice Maker روي “On” قرار دارد.
3. تست عملکرد: بعد از روشن کردن یخساز، چند ساعت صبر کنید. اگر صدای پر شدن قالب با آب یا صدای افتادن یخ شنیدید، یعنی دستگاه فعال شده است.

یخ زدگی در مسیر ورود آب یخساز

در برخی موارد، آب در مسیر رسیدن به سینی یخساز دچار یخ زدگی می شود و باعث انسداد لوله یا نازل آب می شود. این اتفاق بیشتر در مدل هایی می افتد که سیستم ضد یخ زدگی آنها دچار اختلال شده یا فشار آب کم است.

مراحل بررسی و رفع مشکل:

1. باز کردن فریزر: درِ فریزر را باز کرده و بخش یخساز را بررسی کنید. نازل کوچکی که در قالب یخ آب می ریزد ممکن است با یخ مسدود شده باشد.
2. ذوب کردن یخ: برای این کار می توانید از سشوار با باد گرم (نه داغ مستقیم)، یا یک حوله گرم مرطوب استفاده کنید و به آرامی ناحیه نازل یا لوله ها را گرم کنید تا یخ باز شود. هرگز از جسم نوک تیز یا شعله مستقیم استفاده نکنید.
3. بررسی هیتر یا گرمکن نازل: در برخی مدل ها، گرم کن کوچکی برای جلوگیری از یخ زدگی مسیر وجود دارد. اگر این قطعه خراب شود، نیاز به تعویض دارد که توسط تکنسین قابل انجام است.

فشار کم آب ورودی

برای پر شدن صحیح محفظه یخ‌ساز، وجود فشار آب کافی ضروری است. اگر فشار آب بیش از حد کم باشد، یا اصلاً آبی وارد یخ‌ساز نمی‌شود یا مقدار آن برای یخ‌سازی کافی نخواهد بود.

مراحل بررسی و رفع مشکل:

1. تست فشار با گیج آب یا به صورت دستی: شیر آب متصل به یخچال را باز کرده و شلنگ را داخل یک بطری قرار دهید. اگر در ۱۰ ثانیه کمتر از یک لیتر آب خارج شود، فشار آب شما پایین است.
2. بررسی باز بودن کامل شیر آب: اطمینان حاصل کنید شیر نیمه باز یا گرفته نباشد.
3. بررسی فیلتر تصفیه آب (در مدل های فیلتر دار): فیلترهای داخلی قدیمی یا مسدود می توانند فشار آب را شدیداً کاهش دهند. در صورت گذشت بیش از ۶ ماه از آخرین تعویض، حتماً فیلتر را عوض کنید.

خرابی شیر برقی یخساز

شیر برقی یخساز، قطعه ای است که با دریافت فرمان الکتریکی از برد، مسیر ورود آب به قالب یخ را باز می کند. این قطعه معمولاً از جنس پلاستیک و فلز است و در قسمت پایین پشت یخچال نصب می شود. اگر سیم پیچ آن بسوزد یا به خوبی باز و بسته نشود، آب وارد یخساز نمی شود.

 مراحل بررسی و رفع مشکل:

1. دسترسی به شیر برقی: یخچال را از برق بکشید، پشت آن را باز کنید و قسمت پایینی را بررسی کنید. شیر برقی معمولاً همان جایی است که شلنگ ورودی آب وارد یخچال می شود.
2. بررسی فیزیکی شیر: نشتی، پوسیدگی، شکستگی بدنه یا وجود رسوبات در محل اتصال نشانه خرابی شیر است.
3. تست شیر با مولتی متر: مقاومت دو سر سیم پیچ شیر را اندازه گیری کنید. مقدار نرمال بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ اهم است. صفر یا بی نهایت بودن مقاومت، نشان دهنده خرابی سیم پیچ است.
4. تعویض شیر در صورت لزوم: ابتدا شیر را از شاسی باز کنید، سوکت برق و شلنگ های متصل را جدا کرده و شیر جدید را نصب کنید. هنگام نصب، از نشت گیر یا واشر نو استفاده کنید.

خرابی مدول یخساز یخچال

مدول یخساز (Ice Maker Module) مغز فرمان دهنده به یخساز است. این قطعه وظیفه دارد چرخش موتور یخساز، پر شدن قالب از آب، تشخیص زمان تخلیه یخ و شروع مجدد فرآیند را کنترل کند. اگر مدول معیوب شود، هیچ مرحله ای از یخ سازی انجام نمی شود.

 مراحل بررسی و رفع مشکل:

1. عدم شنیدن صدای موتور یخساز: اگر یخساز کاملاً بی صدا و بدون عملکرد است، احتمال خرابی مدول وجود دارد.
2. دسترسی به مدول: درون فریزر، در کناره قالب یخساز، یک قاب پلاستیکی قرار دارد که پشت آن مدول نصب شده است. با باز کردن پیچ ها و جدا کردن قاب، به آن دسترسی پیدا می کنید.
3. تست عملکرد مدول: مدول معمولاً شامل موتور، چرخ دنده و سوئیچ هایی است که با یک برد کوچک ترکیب شده اند. بررسی آن به کمک مولتی متر و دیاگرام سیم کشی دستگاه انجام می شود. در مدل های دیجیتال باید توسط تعمیرکار متخصص و دستگاه تست شود.
4. تعویض مدول: در صورت خرابی، مدول باید با نمونه مشابه از همان برند و مدل تعویض شود. هنگام نصب، حتماً چفت های مکانیکی و اتصالات برق را محکم کنید.

خرابی سنسور تشخیص دمای یخساز

یخساز فقط زمانی فعال می شود که دمای داخلی به حد مناسب برای یخسازی برسد (معمولاً زیر صفر درجه). این وظیفه به عهده سنسور دمای یخساز (Thermistor) است. اگر سنسور خراب باشد یا دما را به درستی نخواند، برد فرمان فعال سازی یخساز را صادر نمی کند.

مراحل بررسی و رفع مشکل:

1. محل نصب سنسور: این سنسور معمولاً در نزدیکی قالب یخساز یا روی بدنه داخلی فریزر، نزدیک یخساز نصب شده است و با سیم به برد متصل است.
2. بررسی ظاهری و اتصالات: قطع بودن سیم، زنگ زدگی در فیش ها یا تغییر رنگ بدنه سنسور می تواند نشانه خرابی آن باشد.
3. تست با مولتی متر: سنسور ترمیستور مقاومت متغیر دارد که بسته به دما تغییر می کند. مثلاً در دمای صفر درجه باید حدود ۱۰ کیلو اهم مقاومت نشان دهد. مقادیر بسیار زیاد یا صفر نشان دهنده خرابی است.
4. تعویض سنسور: ابتدا برق یخچال را قطع کرده، سنسور را با باز کردن گیره یا پیچ از بدنه جدا کنید، سوکت را خارج کرده و سنسور جدید را نصب کنید.

معیوب بودن اهرم فلزی یخساز

 در بسیاری از یخچال ها، مخصوصاً مدل های قدیمی تر یا نیمه دیجیتال، یک اهرم فلزی خمیده در کنار قالب یخساز وجود دارد که نقش سنسور مکانیکی سطح یخ را دارد. این اهرم زمانی که قالب یخ پر می شود، بالا می رود و سیگنال توقف تولید یخ را به سیستم می دهد. اگر این قطعه گیر کند یا شکسته باشد، یخساز در حالت خاموش باقی می ماند.

مراحل بررسی و رفع مشکل:

1. بررسی دستی حرکت اهرم: درب فریزر را باز کنید و اهرم فلزی را به آرامی بالا و پایین کنید. اگر اهرم آزادانه حرکت نمی کند یا صدا می دهد، احتمال وجود یخ یا خرابی مکانیکی وجود دارد.
2. بررسی وجود یخ زدگی: در برخی موارد، یخ یا رطوبت باعث گیر کردن اهرم می شود. با استفاده از سشوار (باد گرم ملایم) اطراف قالب و اهرم را گرم کنید تا یخ ذوب شود.
3. باز کردن یخساز برای بررسی دقیق: اگر اهرم شل شده یا از جای خود خارج شده، باید قالب یخساز را از فریزر باز کنید. پیچ های نگهدارنده قالب را باز کرده، سوکت برق را جدا کنید و اهرم را بررسی کنید.
4. تعویض اهرم در صورت شکستگی: اهرم معمولاً به صورت یک قطعه جداگانه یا همراه با کل کیت یخساز قابل تعویض است. هنگام نصب اهرم جدید، مطمئن شوید که چرخ دنده ها یا بازوی داخلی مدول به درستی با اهرم درگیر شده اند.

خرابی برد اصلی یا برد کنترل یخساز یخچال

برد الکترونیکی یخچال یا برد اختصاصی یخساز نقش اصلی در فرمان دهی به تمام مراحل تولید یخ دارد. اگر برد معیوب شود، حتی اگر تمام قطعات سالم باشند، یخساز هیچ عملیاتی انجام نمی دهد. این ایراد بیشتر در یخچال های مدرن با سیستم دیجیتال دیده می شود.

برای آشنایی بیشتر با علائم و دلایل خرابی برد، علت خرابی برد یخچال فریزر را بخوانید.

مراحل بررسی و رفع مشکل:

1. عدم دریافت فرمان توسط شیر یا موتور یخساز: اگر با وجود سالم بودن شیر، سنسور و موتور، هیچ کدام عمل نمی کنند، ممکن است برد فرمان دهی نداشته باشد.
2. بررسی ظاهری برد: برد اصلی معمولاً در قسمت پشتی یا بالای یخچال (زیر پوشش پلاستیکی) نصب شده. آثار سوختگی، خازن های باد کرده یا بوی سوختگی از نشانه های خرابی است.
3. تست برق رسانی به قطعات: هنگام فعال بودن یخساز، بررسی کنید برق به شیر برقی، موتور و سنسور می رسد یا نه. نبود برق نشان دهنده خرابی برد یا رله های آن است.
4. ریست برد یخچال (در برخی مدل ها): با قطع و وصل برق یا فشردن دکمه مخفی reset، ممکن است عملکرد سیستم بازیابی شود. برای این کار به دفترچه راهنمای مدل خاص خود مراجعه کنید.
5. تعویض برد یا تعمیر آن: در صورت نیاز، برد باید توسط تکنسین و با برد سازگار همان مدل تعویض شود. در برخی موارد تعمیر یا تعویض یک رله یا خازن می تواند برد را احیا کند.

راهنمای عیب یابی یخساز یخچال

پیش از آن که نگران خرابی قطعات داخلی شوید، چند نکته ساده اما کلیدی را بررسی کنید؛ زیرا در بسیاری از مواقع، همین موارد ابتدایی می توانند مشکل یخساز را بدون نیاز به تعمیرکار برطرف کنند:

1. یخساز را روشن کنید: مطمئن شوید کلید یا اهرم فعال سازی یخساز در وضعیت روشن (ON) قرار دارد. در یخچال های دیجیتال، این گزینه معمولاً در تنظیمات پنل قرار دارد.
2. شیر آب ورودی را بررسی کنید: ببینید شیر آب پشت یخچال کاملاً باز است و شلنگ ورودی دچار گرفتگی یا پیچ خوردگی نیست.
3. وضعیت داخلی یخساز را چک کنید: در یخچال را باز کنید و ببینید آیا داخل یخساز یخی تشکیل شده یا خیر:
   • اگر هیچ یخی وجود ندارد، احتمالاً مشکل از شیر برقی، فشار پایین آب یا گرفتگی فیلتر است.
   • اگر یخ تشکیل شده اما تخلیه نمی شود، ممکن است المنت یخ زدایی، موتور تخلیه یا بازوی سنسور دچار اختلال شده باشد.
4. دما و یخ زدگی فریزر را بررسی کنید: اگر دمای فریزر خیلی بالا یا پایین باشد، فرآیند یخ سازی مختل می شود.
5. در صورت حل نشدن مشکل: توصیه می شود از یک تعمیرکار متخصص یخچال فریزر کمک بگیرید تا قطعاتی مانند برد کنترل، موتور یخساز یا سنسور دما را بررسی و در صورت نیاز تعمیر یا تعویض کند.

چرا یخساز یخ تولید می کند ولی یخ ها خارج نمی شوند؟

گاهی یخساز یخ را به درستی تولید می کند، اما یخ ها در جای خود باقی می مانند و وارد محفظه نمی شوند. این مشکل معمولاً به دلایلی مثل چسبیدن یخ به قالب، خرابی المنت تخلیه یا گیر کردن بازوی خروج یخ مربوط است. در ادامه رایج ترین علت های تخلیه نشدن یخ و راه حل های آن را بررسی می کنیم.

 ۱. چسبیدن یخ به دیواره قالب

اگر المنت گرم کننده زیر قالب یخ کار نکند، یخ ها به بدنه می چسبند و سیستم تخلیه قادر به رهاسازی آن ها نیست. معمولاً این مشکل با لمس نکردن صدای افتادن یخ ها پس از تولید مشخص می شود.

 ۲. خرابی المنت تخلیه (Heater)

المنت قالب یخ برای چند ثانیه گرم می شود تا یخ ها آزاد شوند. اگر این قطعه خراب شود یا برق به آن نرسد، یخ داخل قالب گیر می کند و از جای خود جدا نمی شود.

 ۳. گیر کردن بازوی سنجش سطح یخ

در یخچال هایی که بازوی فلزی یا سنسور سطح دارند، اگر این بازو در حالت بالا گیر کند، فرمان تخلیه داده نمی شود چون یخساز تصور می کند محفظه پر است.

۴. خرابی موتور یا چرخ دنده های تخلیه

موتور تخلیه وظیفه چرخاندن قالب یا هل دادن یخ به داخل سطل را دارد. خرابی در چرخ دنده ها یا موتور باعث می شود یخ در جای خود باقی بماند.

 ۵. بزرگ بودن بیش از حد قالب یخ

در صورتی که فشار آب زیاد باشد یا تنظیمات یخساز درست نباشد، یخ هایی با اندازه بزرگ تشکیل می شوند که در تخلیه گیر می کنند و ممکن است باعث گیرکردن کل فرایند شوند.

 ۶. یخ زدگی مسیر خروج

در برخی مدل ها، مسیر خروج یخ از طریق نوار باریکی در پایین یا جلو قالب انجام می شود. اگر این ناحیه دچار یخ زدگی شود، راه تخلیه یخ مسدود می گردد.

 ۷. ایراد در برد یخساز یا فرمان تخلیه

اگر برد یخساز یا برد اصلی یخچال دچار اختلال باشد، فرمان لازم برای گرم شدن المنت یا چرخش موتور تخلیه صادر نمی شود. این مشکل معمولاً با تست برد و قطعات متصل به آن تشخیص داده می شود.

چگونه از خرابی یخساز جلوگیری کنیم؟

برای اینکه یخساز یخچال دچار مشکل نشود و همیشه عملکرد طبیعی و بهینه ای داشته باشد، لازم است چند نکته ساده اما بسیار مهم را رعایت کنید. این روش ها هم برای پیشگیری از خراب شدن یخساز مفیدند و هم باعث افزایش عمر مفید قطعات داخلی دستگاه می شوند:

•  همیشه فشار آب ورودی را بررسی کنید
• فیلتر آب را به موقع تعویض کنید
• از باز و بسته کردن مکرر درب فریزر خودداری کنید
• قالب یخ را به صورت دوره ای بررسی و تمیز کنید
• یخساز را بیش از حد پر نکنید
• عملکرد یخساز را هر چند هفته یک بار تست کنید
•  یخساز را در حالت خاموش رها نکنید

از گرفتگی مسیر آب تا خرابی برد کنترل، عوامل مختلفی ممکن است باعث توقف یخسازی شوند. با بررسی مرحله به مرحله موارد گفته شده و رعایت نکات پیشگیرانه، می توان عملکرد یخساز را حفظ و از هزینه های تعمیر جلوگیری کرد. اگر به یادگیری بیشتر علاقه دارید، آموزش رایگان تعمیر یخچال را در مجله تعمیر با تو دنبال کنید و مشکلات رایج را مثل یک تکنسین حرفه ای برطرف کنید.

پرسش های متداول درباره کار نکردن یخساز یخچال

یخساز یخ تولید می کند اما صدای ریختن یخ شنیده نمی شود، علت چیست؟

در این حالت احتمال دارد موتور تخلیه یا چرخ دنده های انتقال گیر کرده باشند یا المنت قالب یخ کار نکند. خرابی بازوی سنجش سطح یخ نیز می تواند باعث توقف فرآیند تخلیه شود.

آیا تنظیم دمای نامناسب فریزر روی عملکرد یخساز تاثیر دارد؟

بله. اگر دمای فریزر بالاتر از حد استاندارد باشد (مثلاً بالای -۱۲ درجه سانتی گراد)، فرآیند یخسازی کند شده یا کاملاً متوقف می شود. دمای بهینه برای فریزر جهت عملکرد مناسب یخساز بین -۱۵ تا -۱۸ درجه سانتی گراد است.

آیا تعویض فیلتر آب می تواند مشکل یخساز را حل کند؟

در برخی موارد بله. فیلتر کثیف یا مسدود می تواند باعث کاهش فشار آب ورودی شود که مستقیماً عملکرد یخساز را تحت تأثیر قرار می دهد. بهتر است هر ۶ ماه یک بار فیلتر تعویض شود.

آیا ریست کردن یخساز می تواند مشکل را حل کند؟

 در برخی مدل ها، ریست کردن یخساز با فشردن دکمه Reset یا قطع و وصل کردن برق دستگاه می تواند خطاهای موقتی را برطرف کند. راهنمای ریست را باید طبق مدل یخچال از دفترچه راهنما یا سایت رسمی برند پیدا کرد.