| مشکل | علائم | راهکار |
| خرابی ترموستات | کارکرد دائم یخچال بدون خاموش شدن | تست و تعویض ترموستات |
| نشت گاز و کمبود سرما | سرمایش ضعیف، برفک غیرعادی، صدای زیاد | یافتن نشتی، رفع آن و شارژ گاز |
| مشکل موتور کمپرسور | داغ شدن شدید کمپرسور، صدای غیرطبیعی | بررسی رله استارت، در صورت نیاز تعویض کمپرسور |
| خرابی تایمر دیفراست | یکسره کار کردن بدون انجام دیفراست | تست و تعویض تایمر دیفراست |
| مشکل در فن داخلی یا فن کندانسور | پخش نشدن هوای سرد یا عدم تخلیه گرمای پشت | بررسی و تعویض فن معیوب |
| آلودگی کندانسور | گرم شدن بیش از حد کندانسور، کارکرد مداوم کمپرسور | تمیز کردن کندانسور هر ۶ ماه |
| خرابی لاستیک درب یخچال | نشت هوای سرد از درب، کارکرد مداوم | تعویض لاستیک درب در صورت خرابی |
اتومات نکردن یخچال یکی از مشکلات رایجی است که می تواند باعث افزایش مصرف برق، آسیب به موتور و کاهش طول عمر دستگاه شود. در این مقاله از مجله تعمیر با تو مهم ترین دلایل یکسره کار کردن یخچال را بررسی کردیم و روش های کاربردی برای رفع و پیشگیری از این مشکلات ارائه دادیم.
یخچال چند مدت یکبار باید اتومات کند؟
اتومات کردن یخچال (خاموش شدن کمپرسور برای مدتی کوتاه) یک فرایند طبیعی در چرخه کاری دستگاه است که به حفظ دمای مناسب و افزایش طول عمر قطعات کمک می کند. در شرایط طبیعی، یخچال باید هر ۳۰ تا ۴۵ دقیقه کار کند و سپس ۱۰ تا ۱۵ دقیقه اتومات کند. این چرخه بستگی به دمای محیط، مقدار مواد غذایی داخل یخچال و تنظیمات دما دارد. اگر کمپرسور مداوم کار کند یا به ندرت خاموش شود، نشانه ی وجود ایراد در سیستم است و باید بررسی شود.
علائم طبیعی اتومات کردن یخچال
در حالت طبیعی، علائم زیر نشان دهنده عملکرد صحیح اتومات یخچال هستند:
- صدای خاموش شدن موتور: بعد از یک دوره کارکرد، صدای کمپرسور قطع می شود و یخچال برای چند دقیقه بی صدا می شود.
- ثبات دمای داخلی: دمای داخل یخچال و فریزر بدون نوسان شدید در بازه مناسب (۳ تا ۵ درجه سانتی گراد برای یخچال و منفی ۱۵ تا ۱۸ درجه برای فریزر) باقی می ماند.
- فواصل مناسب بین روشن و خاموش شدن: کمپرسور هر ۳۰ تا ۴۵ دقیقه روشن شده و پس از رسیدن به دمای مطلوب، برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه خاموش می شود.
- عدم تغییر محسوس در سرمایش مواد غذایی: مواد غذایی داخل یخچال بدون یخ زدگی یا فساد باقی می مانند که نشان دهنده حفظ تعادل دمایی است.
اگر یخچال شما این نشانه ها را دارد، اتومات آن طبیعی است و جای نگرانی نیست. در غیر این صورت، نیاز به بررسی فنی دارد.
علت های اتومات نکردن یخچال و روش های رفع آن
برای شناسایی دقیق مشکل و انتخاب بهترین راهکار، ابتدا باید علت های احتمالی اتومات نکردن یخچال را به دقت بررسی کنیم.
خرابی ترموستات
ترموستات یخچال یکی از مهم ترین قطعات در تنظیم دما و کنترل عملکرد کمپرسور است. وظیفه این قطعه این است که پس از رسیدن دمای داخل یخچال به حد تنظیم شده، کمپرسور را خاموش کند. در صورتی که ترموستات خراب شود یا گیر کند، یخچال به طور دائم کار می کند و اتومات نمی کند.
راه حل:
- محل ترموستات را پیدا کنید ترموستات معمولاً داخل کابین یخچال، پشت پنل تنظیم دما یا کنار لامپ روشنایی نصب شده است.
- ترموستات را تست کنید ابتدا یخچال را از برق بکشید. پنل ترموستات را با پیچ گوشتی باز کنید. با یک مولتی متر روی حالت اهم (OHM)، اتصال دو سر ترموستات را تست کنید. در دمای محیط، باید مدار بسته (اتصال) باشد. اگر اتصال قطع باشد یا مقدار مقاومت غیر عادی باشد، ترموستات خراب است.
- تعویض ترموستات در صورت خرابی، ترموستات را به آرامی از محل نصب جدا کرده، سیم های متصل را یادداشت کرده و آن را با یک مدل مشابه جدید جایگزین کنید. دقت کنید قبل از نصب ترموستات جدید، سیم ها درست وصل شده باشند.
نشت گاز و کمبود سرما
یکی از دلایل مهم یکسره کار کردن یخچال، کمبود گاز مبرد (گاز خنک کننده) است. اگر یخچال نتواند به دمای مطلوب برسد، کمپرسور مدام کار می کند تا این کمبود را جبران کند.
راه حل:
- بررسی علائم نشتی گاز مواردی مثل سرمای ضعیف در یخچال، وجود برفک غیرعادی در اواپراتور، صدای زیاد کمپرسور و یا کارکرد یکسره دستگاه، از علائم کمبود گاز است.
- یافتن محل نشتی برای تشخیص نشتی گاز، نیاز به تجهیزات تخصصی مانند نشت یاب گاز (Electronic Leak Detector) یا استفاده از کف صابون روی لوله ها و اتصالات است.
- رفع نشتی و شارژ گاز اگر نشتی پیدا شد، لوله یا قطعه معیوب باید توسط تعمیرکار مجاز با لحیم کاری یا تعویض قطعه رفع شود. سپس باید سیستم با دستگاه وکیوم، کاملاً تخلیه شود و گاز مخصوص یخچال (مثل R134a یا گاز مربوطه) طبق وزن استاندارد، شارژ شود. این کار تخصصی است و به مهارت و ابزار نیاز دارد.
نکته: شارژ گاز یخچال یک کار کاملاً تخصصی است و انجام نادرست آن ممکن است به کمپرسور آسیب بزند.
مشکل موتور (کمپرسور)
اگر موتور کمپرسور ضعیف شده باشد یا به درستی کار نکند، یخچال نمی تواند دمای مناسبی ایجاد کند و اتومات نمی کند.
راه حل:
- بررسی وضعیت موتور ابتدا با لمس کمپرسور بررسی کنید: اگر بیش از حد داغ باشد یا صدای غیرعادی بدهد، احتمال خرابی وجود دارد. همچنین می توانید با تست جریان کمپرسور با آمپرمتر، کارکرد غیرعادی را تشخیص دهید.
- بررسی رله استارت و اورلود رله استارت قطعه ای است که برق را به کمپرسور وصل می کند. برای تست، رله را که معمولاً کنار کمپرسور قرار دارد (یک جعبه کوچک مشکی یا سفید)، جدا کنید و با مولتی متر بررسی کنید. اگر سوخته یا خراب بود، آن را تعویض کنید.
- تعمیر یا تعویض کمپرسور اگر مشکل از خود کمپرسور باشد (مثلاً گیرپاژ یا افت قدرت)، باید توسط تعمیرکار متخصص تعویض شود. کمپرسورهای جدید باید هم توان مدل قدیمی باشند و نصب صحیح آنها نیاز به لوله کشی و شارژ گاز مجدد دارد.
خرابی تایمر دیفراست
در یخچال های بدون برفک (نوفراست)، تایمر دیفراست وظیفه دارد هر چند ساعت، هیتر دیفراست را فعال کند تا یخ های روی اواپراتور ذوب شوند. اگر تایمر خراب شود، عملیات دیفراست انجام نمی شود و باعث یکسره کار کردن یخچال می شود.
راه حل:
- محل تایمر دیفراست را پیدا کنید تایمر معمولاً در پشت یخچال، نزدیک کمپرسور یا داخل کابین پشت پنل مخصوصی نصب شده است.
- بررسی عملکرد تایمر یخچال را از برق بکشید. تایمر را پیدا کنید و با پیچ گوشتی مخصوص، پیچ کوچک روی آن را بچرخانید. اگر با چرخش پیچ، یخچال خاموش شد یا به حالت دیفراست رفت، تایمر کار می کند. در غیر این صورت خراب است.
- تعویض تایمر دیفراست در صورت خرابی، تایمر را باز کنید (معمولاً با دو یا سه پیچ متصل است). سیم های متصل را یادداشت کرده و تایمر را با یک مدل مشابه تعویض کنید. توجه داشته باشید که تایمرهای دیفراست مدل های مختلفی دارند و باید دقیقاً مطابق با مدل یخچال انتخاب شود.
مشکل در فن داخلی یا فن کندانسور
فن داخلی یخچال (فن اواپراتور) هوای سرد را درون کابین پخش می کند و فن کندانسور (فن کنار کمپرسور) هوای گرم را از پشت یخچال خارج می کند. اگر هر کدام از این فن ها خراب شوند یا از کار بیفتند، عملکرد خنک کنندگی یخچال مختل شده و دستگاه یکسره کار می کند.
راه حل:
- مکان یابی فن ها فن داخلی معمولاً پشت پوشش اواپراتور در قسمت داخلی فریزر قرار دارد. فن کندانسور در پایین پشت یخچال، کنار کمپرسور نصب شده است.
- تست فن ها با گوش دادن به صدای غیرطبیعی یا بی صدایی کامل، می توانید متوجه خرابی فن شوید. همچنین می توانید برق یخچال را قطع کنید، فن ها را با دست بچرخانید؛ اگر سخت یا گیر کرده بچرخند، خراب شده اند.
- بررسی سیم کشی فن ها سیم های متصل به فن را بررسی کنید که قطع یا پوسیده نباشند. با مولتی متر می توانید سلامت سیم ها را تست کنید.
- تعویض فن معیوب برای تعویض فن داخلی، ابتدا طبقات فریزر را خارج کنید، سپس پنل پشت فریزر را باز کنید و فن را آزاد کنید. برای فن کندانسور، صفحه محافظ پشت یخچال را باز کرده و فن را تعویض کنید. حتماً فن جایگزین باید از لحاظ ولتاژ و مدل با فن قبلی مطابقت داشته باشد.
آلودگی یا گرفتگی کندانسور (رادیاتور پشت یخچال)
کندانسور یخچال وظیفه دفع گرمای ایجاد شده توسط گاز مبرد را دارد. اگر این بخش کثیف یا مسدود شود، گرما درست دفع نمی شود و یخچال مجبور می شود یکسره کار کند تا سرمای کافی تولید کند.
راه حل:
- محل کندانسور را پیدا کنید کندانسور مجموعه ای از لوله های مارپیچ فلزی است که پشت یا زیر یخچال قرار دارد.
- بررسی میزان آلودگی بررسی کنید که کندانسور توسط گرد و غبار یا پرز گرفته نشده باشد.
- تمیز کردن کندانسور ابتدا یخچال را از برق بکشید. از یک برس بلند مخصوص کندانسور یا یک جاروبرقی با مکش کم استفاده کنید. با احتیاط گرد و غبار را تمیز کنید. دقت کنید که به لوله ها یا پره های فلزی آسیب نزنید.
نکته مهم: تمیز کردن کندانسور باید هر شش ماه یکبار انجام شود، مخصوصاً اگر حیوان خانگی در منزل دارید.
خرابی لاستیک درب یخچال
لاستیک دور درب یخچال (گسکت) وظیفه دارد درب را کاملاً آب بند کند تا از ورود هوای گرم جلوگیری شود. خرابی یا پارگی این لاستیک باعث ورود هوای گرم و یکسره شدن یخچال می شود.
راه حل:
- بررسی سلامت لاستیک درب با کشیدن یک کاغذ نازک بین درب و بدنه یخچال، وضعیت چسبندگی را بررسی کنید. اگر کاغذ به راحتی بیرون کشیده شود، لاستیک خراب شده است.
- بررسی ظاهری لاستیک ترک خوردگی، پارگی یا افتادگی لاستیک نشانه ی نیاز به تعویض است.
- تعویض لاستیک درب ابتدا لاستیک قدیمی را به آرامی از محل خود جدا کنید. لاستیک جدید را دقیقاً در شیار مخصوص جا بزنید. در بعضی مدل ها نیاز به باز کردن پیچ های نگهدارنده لاستیک وجود دارد.
روش های پیشگیری از اتومات نکردن یخچال
- تمیز کردن مرتب کندانسور و فن ها هر ۳ تا ۶ ماه
- استفاده از محافظ برق استاندارد
- سرویس دوره ای ترموستات و بررسی سلامت فن ها
- جلوگیری از پر کردن بیش از حد یخچال
- بررسی سلامت لاستیک درب و تعویض به موقع
- نصب یخچال در محیط خنک و دارای تهویه مناسب
در صورت فعالیت مداوم کمپرسور چه اتفاقی می افتد؟
اگر کمپرسور یخچال به طور مداوم بدون اتومات کار کند، فشار زیادی به موتور وارد می شود که باعث گرم شدن بیش از حد، افزایش مصرف برق، فرسودگی سریع تر قطعات و در نهایت سوختن کمپرسور می شود. همچنین سرمایش یخچال دچار اختلال می شود و مواد غذایی ممکن است خراب شوند. در بلندمدت این مشکل می تواند هزینه های بالای تعمیر یا حتی نیاز به تعویض کامل یخچال را به همراه داشته باشد.
اتومات نکردن یخچال مشکلی جدی است که اگر به موقع بررسی نشود، می تواند خسارت های بزرگ تری به بار آورد. با شناخت دقیق علت ها، انجام اقدامات پیشگیرانه و تعمیر اصولی می توانید از هزینه های سنگین جلوگیری کرده و طول عمر دستگاه خود را افزایش دهید. برای آموزش کامل تر و آشنایی با روش های عملی عیب یابی و تعمیر یخچال، می توانید به سایر مقالات آموزش رایگان تعمیر یخچال در این مجله تخصصی مراجعه کنید. همچنین در صورت مشاهده علائم جدی، حتماً از یک تکنسین ماهر کمک بگیرید.
سوالات متداول درباره اتومات نکردن یخچال (FAQ)
۱. آیا اتومات نکردن یخچال همیشه نشانه خرابی دستگاه است؟
خیر، در برخی موارد مانند پر بودن بیش از حد یخچال یا باز و بسته شدن مکرر درب، کمپرسور ممکن است موقتاً بیشتر کار کند. اگر این حالت موقت باشد و بعد از تنظیم شرایط بهبود یابد، نیازی به تعمیر نیست. اما در صورت تداوم باید بررسی تخصصی انجام شود.
۲. آیا در روزهای خیلی گرم طبیعی است که یخچال کمتر اتومات کند؟
بله، در دمای محیط بالاتر، یخچال برای حفظ سرمای داخلی بیشتر کار می کند و مدت زمان بین اتومات ها طولانی تر می شود. اما اگر یخچال اصلاً اتومات نکند، باید بررسی شود.
۳. چطور بفهمیم مشکل اتومات نکردن به ترموستات مربوط است یا قطعه دیگری؟
اگر با تغییر تنظیمات دما، رفتار کمپرسور تغییر نکند یا یخچال به طور دائم کار کند، احتمال خرابی ترموستات زیاد است. تست با مولتی متر بهترین روش تشخیص است.
۴.چه زمانی نیاز به بررسی فن کندانسور برای مشکل اتومات نکردن داریم؟
اگر یخچال گرمای زیادی از پشت یا پایین بدنه ایجاد کند و کندانسور بیش از حد داغ شود، احتمال خرابی یا ایست فن کندانسور وجود دارد که مانع خنک شدن صحیح سیستم می شود و باعث کار مداوم کمپرسور می گردد.
دیدگاهتان را بنویسید